Ngoài cái tên bệnh héo xanh thì nó còn được gọi là bệnh héo rũ hay bệnh héo tươi. Các giống cây nằm trong họ cà hay bầu bí là các đối tượng hay bị tấn công nhất.
Nếu cây đã bị bệnh thì rất khó điều trị, càng dùng thuốc hóa học thì tình trạng bệnh càng nặng. Chính vì thế tốt hơn hết là phòng ngừa từ ban đầu. Bài viết dưới đây, #higlumcom sẽ cung cấp cho các bạn các cách phòng ngừa bệnh héo xanh hiệu quả nhất.
Table of Contents
Tìm hiểu về bệnh héo xanh
Vì sao cây mắc bệnh héo xanh
Nguyên gây bệnh héo xanh trên cây trồng là do 1 loại vi khuẩn có tên là Pseudomonas solanacearum Smith gây hại. Chúng còn có tên gọi khác chính là Ralstoria solanacearum.
Loại này chia thành nhiều loại thuộc nhiều giống khác nhau. Chủ yếu chúng sống ký sinh trên các cây chủ và gây bệnh cho cây. Chính vì thế bệnh này cũng rất nhiều loại.
Sau khi tấn công vào cây chúng sẽ theo mạch dẫn dinh dưỡng trong thân để làm hỏng các bó mạch đó khiến các chất dinh dưỡng cũng như nước không vận chuyển để các bộ phận khác được. Từ đó cây héo và chết.
Bệnh héo xanh phát triển ở điều kiện nào?
- Nếu đạt điều kiện thích hợp như độ pH dao động từ 7 đến 7,2, nhiệt độ từ 24 đến 37 độ thì vi khuẩn sẽ phát triển mạnh. Nhưng từ 52 độ trở lên thì nó sẽ chết.
- Tuổi đời của chúng rất dài. Chúng trú ngụ trong đất rồi đợi điều kiện thích hợp sẽ bùng lên và theo các vết thương trên cây để gây hại.
- Chúng hoàn toàn có thể theo gió để lây lan trên diện tích rộng. Ngoài ra dụng cụ làm vườn cũng có thể là vật truyền nhiễm bệnh cho cây.
- Nếu để đấm ẩm ướt cộng thêm những rãnh nước tù đọng, thoát nước kém thì vi khuẩn sinh sôi càng nhanh.
Các loài cây hay mắc bệnh héo xanh
Cây lạc mắc bệnh héo xanh
a. Biểu hiện của bệnh
Nếu trời nắng các lá non ở ngọn héo rũ nhưng khi trời mát chúng lại trở về bình thường nên khiến người trồng lẩm tưởng chúng chỉ héo lá do nhiệt độ.
Khi nào bệnh nặng lá sẽ tái đi. Đầu tiên chỉ có vài cành héo, sau đó, kéo theo toàn bộ thân cây héo. Thậm chí cũng có trường hợp lá non chuyển sang màu nâu rồi dính ở thân. Cây bị bệnh có rễ và củ bị thối.
b. Cách phòng ngừa bệnh
- Phơi ải đất trước khi trồng nửa tháng, đồng thời cày bừa kỹ đất và dùng vôi bột bón cho đất.
- Cỏ dại hay tàn dư của vụ trước cần được làm sạch.
- Giống cây cần chọn từ cây mẹ sạch bệnh và có khả năng kháng bệnh tốt.
- Hạt giống trước khi mang gieo trồng cần ngâm trong nước ấm 54 độ nửa tiếng để xử lý mầm bệnh.
- Xen kẽ các vụ trồng lúa nước
- Những cây bị bệnh thì nhổ bỏ và tiêu hủy.
- Thu hoạch hay chăm sóc cần hạn chế tối đa sự tiếp xúc giữa cây khỏe và cây bệnh.
- Cũng có thể dùng các loại vi khuẩn để át chế vi khuẩn Pseudomonas solanacearum gây bệnh héo xanh có trong phân chuồng như Bacillus mycoides, Bacillus mesenteriensis, Bacillus sutilis
Bệnh ở cây cà chua
a. Triệu chứng của bệnh héo xanh
Biểu hiện đầu tiên dễ thấy là ngọn cây rũ xuống sau đó sẽ đến các lá gần gốc cũng rũ xuống. sau cùng là cả cây và gãy gục xuống và chết dần.
Có nhiều rễ khí phụ xuất hiện trên thân cây. Thân và rễ thối mềm rất khó điều trị.
Bẻ thân cây ngang ra sẽ thấy các mạch dẫn chất dinh dưỡng đã bị đen. Nhúng vào nước sạch sẽ thấy dịch đục chảy ra.
Các cây bị bệnh hầu như các phần gốc sát đất hay bị xù xì. Đây cũng là dấu hiệu dễ nhân biết nhất đối với cây cà chua bị bệnh héo xanh.
b. Cách ngừa bệnh héo xanh cho cây cà chua
- Giống cần chọn những loại không chỉ sạch bệnh mà còn có khả năng chống chịu bệnh tốt nữa.
- Trước khi trồng mang hạt đi ngâm nước ấm 50 độ chừng nửa tiếng để xử lý
- Dùng phân hóa học cân đối, tăng liều lượng phân hữu cơ hay phân vi sinh lên.
- Trước khi trồng dùng phân chuồng hoai mục trộn cùng Trichoderma để bón cho đất.
- Cân đối mật độ trồng cây để đảm bảo độ thông thoáng, hạn chế độ ẩm nơi trồng, cũng như các cây tránh cọ sát nhau ngăn được sự lây truyền bệnh.
- Làm đất kỹ lưỡng và bón vôi bột để khử trùng. Cũng có thể dùng các chất hóa học như đồng sunfat hay Formal để làm sạch đất.
- Làm luống cao và khả năng thoát nước tốt để tránh đọng nước khi tưới hay trời đổ mưa.
- Không nên làm cây bị thương khi chăm sóc.
- Luân canh cùng các cây họ khác. Không trồng luân canh cà chua cùng ớt hay khoai tây, cà
- Các cây bị bệnh cần được nhổ bỏ và tiêu hủy.
Bệnh ở cây khoai tây
a. Dấu hiệu nhận biết bệnh ở cây khoai tây
Biểu hiện đầu tiên thường thấy là cây bị héo và vào ban đêm thì có dấu hiệu hồi sức. Vài ngày sau thì héo rũ và không thể hồi phục được nữa. Lá cây khi chết vẫn xanh chứ không ngả vàng.
Thậm chí khi cây bị héo cũng vẫn có màu xanh. Bệnh này có thể làm hỏng một phần rễ khiến rễ thối nhũn, hoặc hỏng từng nhánh cây cũng có thể hỏng cả cây.
Đối với củ bị bệnh thì mắt hay cuối củ chảy ra dịch màu trắng rồi ngả vàng hơi đục. Nếu bệnh nặng thì củ sẽ hỏng từ bên trong khiến củ mềm nhũn, bóp nhẹ thì thấy sủi bọt, dịch chảy ra có mùi khó chịu.
b. Làm thế nào để phòng bệnh?
- Cày bừa đất kỹ để loại bỏ mầm bệnh trước khi gieo trồng Làm sạch tàn dư vụ trước cũng như cỏ dại.
- Hạt giống hay củ giống nên chọn các loại có khả năng kháng bệnh và xử lý chúng trước khi trồng đúng cách.
- Dùng luân canh các cây khác họ để trồng xen kẽ nhau. Ví dụ vụ trước trồng khoai tây thì vụ sau không nên trồng thuốc lá, cà, hay cà chua.
- Nếu trồng khoai tây thì san phẳng ruộng hoặc chia thành từng băng kích thước vừa đủ, đồng thời làm rãnh thoát nước hợp lý để tránh vi khuẩn từ nước xâm nhập vào đất hại củ.
- Ngay khi trồng cần tiến hành phòng tuyến trùng – giống bệnh gây các nốt sưng phù – cho cây. Đây là cách hạn chế tốt con đường lây nhiễm bệnh.
- Khi chăm sóc hạn chế tối đa việc làm cây bị tổn thương. Các dụng cụ trước và sau chăm sóc cần được khử trùng đúng cách.
Các cách phòng ngừa bệnh héo xanh cho cây trồng
Bệnh này điều trị rất khó. Hầu hết khi cây đã bị bệnh thì chỉ còn cách bỏ đi. Chính vì thế mà người ta chọn cách phòng bệnh hơn là điều trị. Bởi thực tế kể cả dùng thuốc hóa học liều lượng cao thì ệnh vẫn không thuyên giảm nhiều mà vẫn lây lan.
Biện pháp canh tác
– Sau mỗi vụ cần được vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ. Những cây cỏ dại hay tàn dư của cây từ vụ trước cần được làm sạch và tiêu hủy để tránh lưu lại nơi trú ẩn cho mầm bệnh. Đồng thời luân canh các cây trồng với nhau để hạn chế bệnh bùng phát. Tránh trồng cùng 1 loại cây 2 vụ liên tiếp.
– Ngoài việc lựa chọn hạt giống sạch thì các hạt giống trước khi đem gieo trồng thì cần được xử lý trong nước ấm 54 độ C chừng nửa tiếng.
– Tốt nhất nên thả nước vào ruộng rồi ngâm nửa tháng hoặc thì phơi ải nửa tháng. Lúc làm đất nên cày bừa kỹ để tránh sót lại tàn dư cũng như bón thêm vôi để khử trùng. Làm luống cao hơn mặt ruộng thích hợp để không bị tràn nước cũng như tránh được ngập úng nếu tưới nhiều nước hay trời mưa.
– Kiểm tra đồng ruộng thường xuyên để kịp thời nhổ bỏ các cây bị bệnh cũng như phòng bệnh lây lan sang các cây khỏe mạng khác. (nguồn : higlumcom)
Biện pháp hóa học
– Để phòng bệnh cho cây thì có thể sử dụng VD đồng đỏ. Cứ mỗi bình 20l nước thì hòa với 15ml thuốc để phun. Phun hay tưới đều được. Chu kỳ 7 ngày 1 lần. Đây là cách ngăn ngừa cây hạn chế bị nấm tấn công ngay từ giai đoạn đầu.
– Nếu đã có bệnh trên cây thì loại bỏ cây bị bệnh rồi dùng vôi khử trùng gốc vừa nhỏ và đất. Cùng với đó là dùng các hoạt chất để ngăn ngừa bệnh không lây lan ra. Một số hoạt chất có thể tham khảo là Kasugamycin loại Kasuran 47WP hoặc Kasumin 2SL,…, Oxolinic acid loại Starner 20WP…, cũng có thể dùng Streptomycin sulfate Map Lotus 125WP, Batocide 12WP,… cho cây.
Lời kết
Bệnh héo xanh rất hay gặp và ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất cây trồng. Chính vì thế không chỉ có biện pháp điều trị khi cây bị bệnh mà cần chú ý cả khi mới trồng cây để phòng ngừa bệnh hiệu quả. Chúc bà con có vụ mùa bội thu.