Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới và người Việt Nam rất tự hào về điều đó. Cũng nhờ vậy mà diện tích trồng lúa nước ở nước ta vô cùng lớn để đảm bảo nhu cầu của thế giới. Đương nhiên trong quá trình trồng lúa bà con nông dân không tránh khỏi cảnh đau đầu khi đối diện với các căn bệnh hại lúa, nhất là bệnh đạo ôn.
Hầu như bệnh đạo ôn vụ lúa nào cũng có và nó ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cũng như năng suất cây trồng. Chính vì thế bài viết này chúng tôi xin chia sẻ cách phòng ngừa và điều trị bệnh đạo ôn hại lúa. Đồng thời giúp bà con phân biệt bệnh với những căn bệnh hại lúa khác có dấu hiệu tương tự, từ đó tìm được cách điều trị thích hợp nhất.
Table of Contents
Bệnh đạo ôn là bệnh gì? Đặc điểm và cách nhận biết
Đối với một nước nông nghiệp như nước ta thì cây lúa đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất. Nhưng cùng với sự phát triển, người dân tìm cách thâm canh lúa, nâng cao năng suất và chất lượng thì đi cùng với đó là sự xuất hiện của nhiều sâu bệnh hại nguy hiểm.
Có thể nói bệnh đạo ôn chính là một dịch bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng cự lý nhiều đến chất lượng cũng như sản lượng lúa, nên cần được điều trị kịp thời khi có dấu hiệu bệnh.
Những năm trước khi chỉ vào vụ Đông Xuân người ta mới nghĩ đến việc phòng và ngừa bệnh đạo ôn. Song, những năm gần đây thì hầu như vụ lúa nào bệnh đjao ôn cũng gây hại cả. Nhất là ở những tỉnh trồng lúa phía Nam. Sự có mặt của bệnh đạo ôn làm chi phí sản xuất tăng lên cao cũng như gây nhiều khó khăn cho người nông dân trong quá trình trồng lúa.
Bệnh đạo ôn là bệnh do nấm Pyricularia oryzae trực tiếp gây ra. Bệnh đạo ôn có thể tấn công trên nhiều bộ phận của cây lúa như thân, cổ bông, lá hay hạt lúa, cổ gié. Ban dầu khi mới gây bệnh thì chỉ để lại những vết bệnh rất nhỏ, khó phát hiện, tuy vậy nếu để ý sẽ thấy phần giữ tế bào gây bệnh ở lá thì đã khô xám và hoại tử rồi.
Sau đó khi bệnh càng nặng thì các vết gây bệnh càng lớn và có dạng hình thoi. Đây cũng là điểm đặc trưng của bệnh đạo ôn hại lúa. Càng nhiều vết bệnh thì chúng càng dễ liên kết với nhau và gây ra hiện tượng lá bị cháy. Đặc biệt khi bệnh tấn công trên cổ bông hay cổ gié càng nguy hiểm hơn. Nó khiến cả bông và cổ gié khô quắt, gãy đổ.
Với điều kiện sản xuất như ở nước ta thì bệnh đạo ôn hại lúa vốn dĩ đã có sẵn trên đồng ruộng rồi.Nhất là vào khi thời tiết âm u, trời lại mát, độ ẩm trong không khí cao, thêm lớp sương mù ban đêm nữa thì nguồn bệnh càng có cơ hội bùng phát dữ dội. Những ruộng lúa sử dụng giống dễ nhiễm bệnh hay bón thừa đạm, hoặc gieo sạ quá dày cũng là những địa điểm đầu tiên bị sâu bệnh tấn công.
Một số biện pháp phòng ngừa bệnh đạo ôn hại lúa
Ở một số nơi có bệnh đạo ôn hại lúa nặng người ta đã áp dụng các biện pháp sau để giảm khả năng gây bệnh và thu được kết quả tốt. Bà con có thể cân nhắc áp dụng một trong các biện pháp sau để thu được thành công.
Phòng tránh bệnh cho lúa
– Trước khi bắt đầu vụ mới cần làm sạch đồng ruộng, các cây bệnh còn tàn dư hay kể cả cây khỏe mạnh còn sót lại cũng cần được làm sạch. Cần làm thật kỹ tàn dư của vụ trước bằng cách trục hoặc dim rơm rạ xuống bùn. Đồng thời quanh mương, bờ cũng cần làm sạch cỏ dại để ngăn nơi cư trú của sâu bệnh.
– Khi gieo trồng bất cứ loại cây nào cũng nên dùng giống kháng bệnh hoặc giống ít nhiễm bệnh để giảm thiểu khả năng sâu bệnh tấn công cây. Cây lúa cũng không ngoại lệ.
– Trước khi gieo sạ cần được xử lý hạt đúng cách, không nên gieo trực tiếp. Như vậy sẽ ngăn chặn được mầm bệnh tiềm tàng trong hạt lúa phát sinh.
– Khi gieo sạ cần cân đối khoảng cách giữa các cây lúa. Không nên gieo quá dày ảnh hưởng đến sự phát triển của cây, cũng như khả năng kháng sâu bệnh của cây. Theo đó thì một ha nên dùng 120kg hạt. Thậm chí nếu gieo sạ hàng thì có thể lượng hạt giống còn ít hơn nữa. Đây là khuyến của của chương trình IPM đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của lúa.
– Không phải cứ bón phân nhiều là tốt đâu, cần cân đối lượng phân sao cho hợp lý, đủ để lúa hấp thụ cũng như tránh lãng phí. Không nên bón quá nhiều đạm cho cây lúa, sẽ dễ dẫn đến sâu bệnh. Lượng phân bón nên đối chiếu với bảng so màu lá lúa sẽ thích hợp hơn. Một vài biểu hiện khi lúa thừa đạm là lá xanh đậm, lá sẽ phát triển nằm ngang chứ không thẳng.
– Khi thấy thời tiết thuận lợi cho sự phát triển của sâu bệnh thì cần chủ động có biện pháp phòng ngừa ngay lập tức để ngăn chặn nguy cơ sâu bệnh bùng phát mạnh mẽ. Một vài cách làm được nhiều bà con áp dụng đó là hạn chế lượng phân đạm bón cho cây đồng thời dùng phân có hàm lượng kali nhiều lên. Nếu ruộng trồng được gieo sạ bằng giống dễ nhiễm hoặc ruộng đã bị bón thừa đạm thì có thể tiến hành phun thuốc luôn.
– Cần thường xuyên kiểm tra đồng ruộng ở bất cứ giai đoạn nào để phát hiện bệnh kịp thời và có biện pháp điều trị. Nhất là vào giai đoạn lúa rất dễ bị sâu bệnh tấn công. Cụ thể là từ lúc lúa còn con gái cho đến khi trổ đòng cần theo dõi sát sao hơn.
Xử lý khi cây bị bệnh
Nên điều trị bệnh khi mới chớm xuất hiện biển hiện. Lúc này bệnh còn nhẹ, hiệu quả điều trị sẽ cao. Ở bất cứ giai đoạn nào của lúa nếu thấy có dấu hiệu bệnh thì ngưng hoàn toàn việc bón phân đồng thời tiến hành phun hoặc rải các loại thuốc thích hợp cho cây.
+ Lúc này có thể chọn các loại thuốc thích hợp để phun cho cây. Đơn cử như Saipan 2SL hoặc là Trizole 400SC/75WP/WDG, loại nào cũng mang lại hiệu quả tốt. Đặc biệt nếu tình trạng khó khăn thì có thể dùng Trizole 400SC. Đây là một loại thuốc trừ đạo ôn mới được bào chế ở dạng nước rất dễ sử dụng và tiết kiệm. Một ha chỉ cần từ 500 đến 600ml nước thuốc là có thể trừ bệnh rất cao rồi. Thuốc này không chỉ trừ được đạo ôn mà còn điều trị được cả bệnh bạc lá do vi khuẩn gây ra nữa. Rất đa năng.
+ Khi thấy hiện tượng cây bị thối gốc thì dùng thuốc hạt để rải quanh gốc. Có thể tham khảo thuốc Kisaigon 10GR.
+ Khi thấy bệnh tình đã quá nặng, khó có thể kiểm soát trong một lần phun thuốc thì sau khoảng 5 đến 7 ngày khi cây đã hấp thụ hết thuốc thì có thể tiếp tục phun lại. Cùng với đó để tăng hiệu quả thì dùng thêm biện pháp rải thuốc hạt.
* Một vài lưu ý khi phun hay xịt thuốc: Khi dùng thuốc cần chú ý dùng đủ lượng nước và dùng loại béc phun tơi sương để cây hấp thụ thuốc tốt nhất. Chỉ phun khi ruộng khô ráo, ráo sương hoặc khi ráo nước mưa. Phun thuốc có thể thực hiện trước khi lúa trổ hoặc phun khi lúa đã trổ đều cũng được.
Lời kết
Bệnh đạo ôn hại lúa là một căn bệnh nguy hiểm đối với sự phát triển của cây lúa trong thời gian trổ đòng. Nếu như lơ là một chút sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất cũng như chất lượng lúa.
Chính vì thế bà con cần có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Chúng tôi (#higlum) hy vọng với các biện pháp trên bà con sẽ tìm cho mình được cách điều trị bệnh đúng đắn để có được vụ mùa bội thu.