Rầy mềm không phải chỉ có 1 loại mà nó chia thành nhiều loại khác nhau. Cách sống chủ yếu là ký sinh trên cây chủ và gây hại cho cây. Những cây trong họ bầu bí, họ múi như cam chanh, họ đậu hay dưa rất dễ bị rầy mềm tấn công.
Chúng hút nhựa từ cây và khiến cây khó phát triển, làm giảm năng suất cây trồng. Vì thế cần có cách phòng trừ rầy mềm sớm để không ảnh hưởng đến mùa vụ. Loại này có danh pháp là Aphis gossypii trong khi tên tiếng Anh là Aphid.
Table of Contents
Rầy mềm trên cây bầu bí, dưa, cà chua
Đặc điểm của rầy mềm
Hình dạng của chúng là bầu dục, mỗi con dài từ 1,5 đến 2mm. Gần cuối bụng chúng có một lớp đuôi nhỏ và 2 bên lộ 2 ống bụng. Các con đẫy sức trưởng thành có 2 loại là
- Những con thân xanh đen hay xanh thẫm như phủ sáp thì là dạng không cánh
- Còn con nào đầu và ngực màu nâu đen trong khi bụng nâu vàng hay vàng nhạt, lớp trước ngực lại có màu đen thì là dạng có cánh.
Biểu hiện của cây bị hại
Các con non hay các con đã đầy sức đều tập trung ở mặt dưới lá. Chúng hút nhựa để làm thức ăn và sẽ làm các bộ phận của cây héo úa. Nhẹ thì có thể để lại các vết thâm đen và là con đường để virus tấn công cây.
Chất thải của rầy rất hấp dẫn nấm đen nên nó còn ảnh hưởng đến sự phát triển của trái cũng như khả năng hấp thụ diệp lục của cây. Đây cũng là trung gian truyền virus cho cây.
Cách phòng rầy mềm
- Đồng ruộng cần làm sạch sẽ bao gồm cả tàn dư vụ trước.
- Trước khi gieo trồng cần tiến hành làm sạch đất. Có thể dùng máng chuyên dụng để phủ đất.
- Những cành lá bị rầy tấn công nhiều cần được loại bỏ và tiêu hủy.
- Cân đối phân hóa học đồng thời chú ý lượng nước bón cho cây để chúng sinh trưởng khỏe mạnh. Không nên dùng nhiều phân đạm dẫn đến dư thừa.
- Nếu thấy tình trạng bọ non xuất hiện thì dùng thuốc BVTT như Mospilan hòa 16l nước với 20ml thuốc để phun sáng sớm hoặc chiều mát.
Rầy mềm trên cây cam, chanh
Rầy mềm gây hại trên trái cam chủ yếu là 2 loại. Đó là Toxoptera citricidus và Toxoptera auranti. Dù là loại nào cũng đều năm trong họ rầy mềm cả.
Rầy mềm loại này có đặc điểm gì?
- Thân chúng có hình bầu dục kích thước nhỏ. Nhìn qua khá giống quả lê. Có con màu nâu đen cũng có con màu nâu đỏ hồng.
- Các con đực trưởng thành thường ít có khả năng thấy hơn con cái. Con nào cũng có cánh. Nhưng con cái thì lại chia thành loại có cánh và loại không có cánh. Cánh của con cái thì dài tới 2mm còn con nào không có cánh thì to hơn 2mm.
- Nhìn chung rầy cái không cánh đảm nhận chức năng sinh sản là chính. Chúng đẻ con chứ không đẻ trứng do đó cách gia tăng dân số cũng rất nhanh.
- Các con có cánh chỉ nhiều khi rầy đã đạt mật độ vô cùng lớn, các lá cam đều già không còn thức ăn nữa. Chúc sẽ tìm cặp và di chuyển xa hơn để tìm thức ăn và cũng tạo thành quần thể mới và duy trì huyết mạch từ đó.
Dấu hiệu của cây bị hại
Dù là loại rầy còn nhỏ hay đã cứng cáp thì chúng cũng chỉ tập trung ở mặt dưới các lá non hay các bộ phận mới ra của cây mà thôi.
Các bộ phận này rất dễ chích nhựa chính vì thế chúng sẽ tập trung gây bệnh khiến các bộ phận đó còi cọc, không lớn được.
Hơn nữa chất thải của chúng cũng rất thơm và nhiều mật nên lại thu hút nấm bồ hóng. Chính vì thế nó lại càng ảnh hưởng đến sự quang hợp của cây.
Cách loại trừ rầy mềm
- Trước khi trồng cần làm sạch đất. Tàn dư của vụ trước cũng cần được làm sạch triệt để.
- Những bộ phận của cây bị rầy tấn công nhiều thì cắt bỏ
- Vào mùa khô càng cần tưới nhiều nước để bù lại cho cây.
- Kiểm tra vườn thường xuyên để kịp thời phát hiện bệnh. Vào giai đoạn cây trổ đọt, ra lá non càng cần chú ý.
- Nếu rầy nhiều lại khó có thể kiểm soát được tình hình thì nên dùng thuốc hóa học điều trị.
- Luân phiên dùng các loại thuốc như Bassa 50Ec hòa 10l nước với 20ml thuốc. Hoặc dùng Beside cũng với liều lượng như trên phun cho cây. Ngoài ra còn có thể dùng Suprathion 40EC hòa 8l nước với 15ml thuốc hoặc là Supracide cũng với liều lượng trên.
- Cũng có thể dùng thêm dầu khoáng để trị rầy.
Cây cải có chứa rầy mềm
Danh pháp của chúng là Brevicoryne brassacicae. Loại này thuộc họ Aphididae.
Rầy mềm trên cây cải có đặc điểm gì?
Cả dòi và trùng trưởng thành của rầy đều có kích thước nhỏ chỉ tầm 1 đến 2mm mà thôi. Màu của chúng có thể xanh hoặc hơi ngả xanh vàng. CHúng thường tụ tập ở mặt dưới các lá non.
Loại này sinh sản đơn tính nghĩa là chỉ cần con cái đẻ thôi không cần sự trợ giúp của con đực. Mỗi ngày 1 con cái có thể đẻ từ 5 đến 7 con. Một con sẽ có vòng đời chừng nửa tháng.
Biểu hiện của cây cải khi bị bệnh
Điều đầu tiên dễ thấy chính là trên lá bắt đầu xuất hiện rầy mềm khiến lá nhạt màu hơn các lá khỏe mạnh. Sau đó sẽ vàng và xoăn lại bởi vì rầy đang hút nhựa từ lá.
Cách diệt trừ rầy mềm
- Dọn sạch tàn dư cây trồng ở vụ trước.
- Cân đối phân hóa học bón cho cây, không bón thừa đạm.
- Loại bỏ và tiêu hủy các lá bị rầy tấn công nặng.
- Dùng thiên địch như dòi ăn thịt, bọ rùa, nhện, hay kiến,.. để tiêu diệt rầy.
- Khi rầy quá nhiều mới cần dùng đến thuốc. Các loại thuốc có thể tham khảo như POLYTRIN P 440 EC cứ 8l pha với 20ml thuốc, hay Actara 8l nước 1g thuốc, 1hecta cần 25 đến 30g là đủ.
Khi phun thuốc nên phun vào sáng sớm hay chiều mát để tránh thuốc bị bay hơi. Sau khi phun cần chú ý thời gian đủ mới đi thu hoạch. KHi phun thuốc cũng cần có thêm các biện pháp bảo vệ thiên địch của rầy.
Cách phòng trừ rầy mềm cho cây trồng
– Cân bằng các loại thiên địch có khả năng chống lại rầy như kiến, nhện, nấm hay dòi,…
– Không nên trồng bông đơn độc mà có thể xen cùng đậu nành hay ngô để thiên địch có nơi cư trú.
– Nếu trời ẩm ướt bạn không nhất định phải dùng thuốc để chống rệp bởi vì chúng không thể phát triển với số lượng nhiều thành dịch được. Còn nếu buộc phải dùng thuốc thì chỉ cần phun ở nơi nào có nhiều rầy mà thôi.
– Loại bỏ các lá già và các lá bị rệp tấn công sau đó mang đi tiêu hủy. Những bộ phận khác của cây bị rệp tấn công cũng mang đi chôn và tiêu ủy đúng cách. Sau mỗi vụ thì nên dọn sạch tàn dư của vụ đó vì nó có chứa nhiều trứng cũng như rệp.
– Cân bằng lượng phân đạm bón cho cây, không bón thừa. Vào mùa khô chú ý lượng nước cho bông.
– Nếu rệp ít bạn nên dùng cách thủ công để loại bỏ chúng.
– Loại rầy mềm này có khả năng gia tăng số lượng nhanh chóng. Chính vì thế bạn cần thường xuyên để ý đồng ruộng để sớm phát hiện ra chúng và có biện pháp xử lý kịp thời trước khi chúng nhiều lên. Lúc này dùng các thuốc trừ sâu thông thường đều được.
– Bản thân rầy mềm là loại truyền bệnh virus nên thuốc trừ sâu không thể ngăn bệnh. Chúng chỉ có thể tiêu diệt lúc đó mà thôi. Nhưng nếu dùng thuốc ở giai đoạn đầu tiên khi rầy còn ít thì có thể ngăn không cho chúng truyền virus với số lượng lớn.
– Cân nhắc dùng thuốc trừ sâu có ảnh hưởng đến thiên địch của rầy không
-Dùng dầu khoáng Sairifos 585EC hay SK 99EC để phun trừ rệp. Cũng có thể trộn 2 loại với nhau.
– Đặc điểm của rầy mềm là có khả năng kháng thuốc tốt. Nên khi thấy vài con xuất hiện trên các đọt non cần dùng các thuốc có hoạt chất Pymetrozine để tiêu diệt.
– Ruộng bông mà có thêm bệnh xanh lùn thì dùng cả các thuốc khác như Mospilan 3EC mỗi hecta 300ml hay Admire 50 EC mỗi hecta 600ml. (nguồn : higlumcom)
Lời kết
Nhìn chung rầy mềm là một trong những loại động vật gây hại khó điều trị. Chính vì thế cần thường xuyên kiểm tra để điều trị ngay từ giai đoạn đầu tiên nhằm đảm bảo sức khỏe cho cây trồng cũng như tránh tình trạng bệnh lây lan sang các cây khác.
Chúng tôi hi vọng với các cách phòng trừ rầy mềm ở trên sẽ giúp ích được cho các bạn.