Trồng cây đậu xanh đơn giản lại nhanh được thu hoạch nên nhiều vùng lựa chọn cây đậu xanh là cây kinh tế. Tuy nhiên cách trồng cây đậu xanh như thế nào để dù trên loại đất nào cây cũng có thể phát triển tối đa, cho năng suất cao, hạn chế được dùng thuốc mà cây vẫn tươi tốt thì lại là bài toán khó.
Nhưng đương nhiên vẫn có cách. Bài viết dưới đây, #higlum sẽ giới thiệu cho các bạn những kỹ thuật từ cơ bản đến nâng cao để trồng được đậu xanh trên nhiều loại đất khác nhau.
Table of Contents
Cây đậu xanh là gì?
Cây đậu xanh có danh pháp là Phaseolus Mungo, L, người Pháp gọi nó là Haricot Mungo, trong khi người Anh gọi nó là Green Mungo bean, UND. Đậu xanh là giống cây nằm trong họ đậu.
Với điều kiện nóng ẩm như ở nước ta nên rất thích hợp trồng đậu xanh và có thể trồng được quanh năm. Hầu như vùng nào của nước ta cũng có thể trồng được và có thể trồng quanh năm. Một số tỉnh dưới đây trồng khá nhiều đậu xanh và đang có xu hướng gia tăng thêm để cải tạo đất.
Ở Nam Bộ có các khu vực như Vũng Tàu, Tây Ninh, Thủ Dầu Một, Kiến Phong, Sóc Trăng, Châu Đốc, Long Khánh, Bình Tuy, Vĩnh Long
Ở Trung Bộ là các khu vực như Phú Yên, Quảng Tín, Huế, quảng Nam, Bình Định, Ninh Thuận. Đến cao nguyên cũng có Phú Bổn hay Đắc Lắc
Đặc điểm của giống đậu xanh này là rất dễ trồng trên nhiều loại đất khác nhau, từ đất cát hay đến có đá sỏi đều có thể trồng được. Nhưng đương nhiên nếu đất nhiều mùn, dinh dưỡng, hay có độ phì cao thì sẽ càng tốt cho sự phát triển của cây.
Đặc biệt là đất rừng mới khai phá thì càng có nhiều khả năng nâng cao năng suất hơn. Nếu trồng trên đất chua thì bón vôi để giảm độ chua đi.
Hướng dẫn cách trồng cây đậu xanh mau lớn và khỏe mạnh
Các giống cây đậu nói chung và đậu xanh nói riêng có thời gian sinh trưởng tương đối ngắn, chỉ chừng 2 tháng hoặc 2 tháng 10 ngày là có thể thu hoạch được rồi. Hơn nữa trồng ậu xanh cũng tiết kiệm được kha khá nước nhất là các khu vực hay bị hạn hoặc có nguy cơ hạn hán.
Hơn nữa việc trồng đậu xanh luân canh, xen canh cũng là cách cải tạo đất tự nhiên hiệu quả. Mặc dù dễ tồng là vậy nhưng để có được năng suất cao thì lại còn phụ thuộc vào kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như hạt giống được lựa chọn nữa.
Nguyên liệu cần có
Đậu xanh là giống cây ưa nắng nên vì thế nơi trồng cũng cần đảm bảo nhiều nắng. Đủ ánh sáng mặt trời thì nó sẽ phát triển hết mức, do đó khi trồng hãy cố gắng đảm bảo nơi trồng cây đầy đủ ánh sáng nhất có thể. Đồng thời giống cây này không hợp với đất ẩm nên cũng cần tránh những khu vực đất quá ẩm ướt, bóng râm hay hơi nước nhiều là được.
Cần chuẩn bị trước phân hữu cơ đã ủ hoai mục để bón trước cho đất mục đích là để nâng cao độ mùn cũng như dinh dưỡng cho đất, cây trồng sẽ dễ phát triển hơn. Hơn nữa càng đất mùn cây càng dễ lên và phát triển mạnh. Do đó nếu nơi trồng có đát cát hay đất sét tốt nhất bạn nên dùng phân hữu cơ để cải thiện độ mùn cho cây.
Nếu đất trồng là đất sét thì lấy 1 lớp phân dày chừng 5 cm rải lên mặt đất, cũng có thể dùng các nguyên liệu hữu cơ khác. Tiếp tục lấy đất lấp lên tạo thành từng luống cao chừng 30 cm để gieo hạt. Các nguyên liệu hữu cơ như mùn cưa hay rơm rạ hoàn toàn có thể dùng để thay cho phân hữu cơ cũng được.
Nếu đất trồng là đất cát thì cũng dùng phân rải theo cách tương tự nhưng tốt nhất nếu dùng nguyên liệu hữu cơ thì nên tránh dùng mùn cưa. Nhưng dù trồng trên đất nào cũng cần làm sạch đá dăm, sỏi, cỏ dại hay các mảnh vụn ảnh hưởng đến sự phát triển của cây khác.
Ngoài ra việc trồng đậu xanh còn phụ thuốc vào giống cũng như hạt giống cần đảm bảo khỏe mạnh, không sâu bệnh, chắc hạt.
Có nhiều loại hạt giống để bạn cần nhắc lựa chọn dựa theo nhu cầu cũng như điều kiện trồng sao cho thích hợp.
Kỹ thuật trồng cây
Chỉ cần chú ý hai điều kiện là nhiệt độ và độ ẩm thì đảm bảo hạt đậu xanh sẽ nảy mầm nhanh và khỏe. Nhiều người hay có thói quen gieo đón mưa, nếu đúng dịp mưa thì năng suất cao, nhưng các cơn mưa đầu vụ thường không theo thời tiết cố định nên có vụ phải gieo vài lần mới được.
Do đó việc quan sát dự báo thời tiết là rất quan trọng vừa đỡ mất công gieo lại vừa tránh lãng phí hạt. Tùy vào cách gieo sạ hay gieo hốc mà lượn giống thay đổi, trung bình 1 ha dùng khoảng 15 đến 16 cân hạt.
Cách chăm sóc cây đậu xanh
Theo tính toán, đối với 1ha đất trồng đậu xanh là đất đỏ ở khu vực Đông Nam Bộ là super lân 30kg và ure, kali mỗi loại 90 kg.
Lần đầu tiên bón hết lân và chỉ lấy 30 cân đạm, 30 cân kali.
Lần thứ 2 được tiến hành sau đợt 1 và khi cây đã có 3 lá cứng. Lúc này bón thêm 30 cân ure và 30 cân kali nữa. Thường thì người ta sẽ làm cỏ khi bón đợt đầu vì lúc đó lá cây cũng ít.
Sau khi gieo trồng 25 ngày thì tiến hành bón hết lượng phân còn lại đồng thời làm cỏ và vun gốc cho cây.
Giống cây này có khả năng chịu hạn cao nên kể cả mùa khô thì cũng chỉ cần tưới vài ba lần một tuần thôi. Khi tưới nên tưới phun vừa tiết kiệm nước, hạn chế tình trạng bật gốc mà cây cũng hấp thụ được nhiều nước.
Ngừa sâu bệnh hại cho cây hiệu quả
So với nhiều giống cây khác thì đậu xanh là cây kí chủ của nhiều loại bệnh hơn cả. Sâu bệnh phát triển hấp thụ dinh dưỡng của cây khiến cây nghèo kiệt dinh dưỡng dần dần dẫn đến suy yếu, không đạt được năng suất tối đa. Chính vì thế giải quyết sâu bệnh là điều đầu tiên cần quan tâm khi trồng đậu xanh.
Theo đó thì có tới 20 loại bệnh gây hại đến đậu xanh, điển hình là cách loại bệnh sau.
Bệnh khảm vàng
Diện tích gây hại của bệnh này đối với cây gần như hoàn toàn. Những cây bị bệnh, hoa trổ ít, quả đậu không nhiều, có quả thì cũng chín muộn hơn bình thường. Từ số lượng hạt cho đến kích thước hạt đều không đạt ở mức tối đa.
Theo đánh giá thì năng suất của cây khi bị bệnh phụ thuộc nhiều vào thời gian gây bệnh. Nếu trước 7 tuần tuổi cây bị bệnh thì năng suất có thể giảm đến 70%, còn sau 8 tuần mà bị bệnh thì gần như không ảnh hưởng nhiều.
Biện pháp hữu iệu nhất là trồng xen các giống kháng bệnh vào ruộng đậu xanh. Đương nhiên giống được chọn cũng phải được chọn lọc kỹ càng, tối thiểu là sau 4 vụ trồng đậu xanh. Nếu thấy có cây bệnh xuất hiện cần mau chóng loại trừ và dùng thuốc cho ruộng.
Bệnh đốm lá
Nguyên nhân gây ra bệnh này là do nấm Sercostora gây nên. Bất cứ bộ phận nào của cây trên mặt đất đều sẽ bị gây bệnh, thời gian gây bệnh tính ra khá muộn. Thường là từ lúc cây bắt đầu trổ nụ ddenesn khi thu hoạch sẽ có hện tượng này. Có những nghiên cứu chỉ ra chỉ cần hạn chế được sâu bệnh này thì năng suất đã có thể tăng đến 60% rồi.
Có rất nhiều biện pháp phòng bệnh cũng như trị bệnh cho cây, nhưng theo đó người ta hay dùng thuốc hơn. Các thuốc có thể sử dụng mang lại hiệu lực tốt là Tilt, Pamistin hay Alvin hoặc Dapronin,… Khoảng 20 đến 40 ngày sau khi gieo thì tiến hành phun.
Dòi đục thân
Vào giai đoạn cây con thì dễ gặp bệnh này nhất, chỉ cần tách đôi thân cây ra sẽ thấy có dòi trong đó. Lúc này dùng thuốc Regent 0,3G rải quanh thân cây.
Mỗi lần rải cách nhau chừng 1 tuần. lần đầu tiên là khi mới gieo, lần thứ hai là 1 tuần sau đó. Đồng thời cần tìm cách diệt trừ ruồi đẻ trứng trên các cây con.
Sâu khoan
Giống sâu ăn tạp này sẽ ản cả lá, hoa hay quả của cây. Con cái có thể đẻ liên tục 6 ngày liền, sau chừng 3 đến 4 ngày sẽ nở, tùy vào nhiệt độ mà có thể nở sớm hay muộn hơn. Sâu non có 3 tuần để lớn, và khi được hơn 6 tuần tuổi thì đã gây hại nặng rồi. Thuốc dùng cho sâu khoan có tác dụng mạnh với nở khi sâu được 1 đến 2 tuần tuổi.
Đến khi đã trưởng thành thì hầu như các loại thuốc đều không cón tác dụng nhiều nữa. Chúng thường ẩn nấp dưới đất và kiến ăn vào ban đêm, nên nếu có phun thuốc thì nên dùng vào lúc chiều mát sẽ mang lại hiệu quả.
Sâu tơ
Khi cây đậu hoa sâu tơ là kẻ thù đáng nguy hiểm nhất. Chúng chui vào hoa và làm tổ trong đó, phá hoại hoa khiến cây không đậu quả được. Dùng thuốc diệt trừ sâu tơ cũng rất khó vì không chỉ ẩn trong hoa mà chúng có có lớp tơ bên ngoài nên thuốc không ảnh hưởng nhiều đến chúng.
Do đó khi cây chuẩn bị ra hoa thì cần quan sát cây thường xuyên và dùng thuốc ngừa bệnh. Theo đánh giá thì dùng bễnh phenomon sẽ mang lại hiệu quả cao.
Thu hoạch khi cây đã đạt như ý
Tùy từng giống mà chỉ sau 25 đến 50 ngày là đã có thể thu hoạch được rồi. Khi quả từ màu xanh chuyển dần sang nâu đen thì tiến hành hái bỏ, thường là dùng phương pháp thủ công. Khi thu hái nên thực hiện vào lúc chiều mát. sau đó đem phơi khô mới tách lấy hạt.
Cuối cùng thành quả nhận được là những hạt đậu xanh to khỏe, sạch sẽ, an toàn để bạn sử dụng hàng ngày hoặc làm đẹp rồi đó. Nguồn thực phẩm sạch như này chắc chắn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho gia đình bạn.
Hướng dẫn trồng cây đậu xanh trên ruộng lúa
Thời gian sinh trưởng của đậu xanh ngắn chỉ tầm 2 tháng hoặc hơn vài ngày thôi nhưng lại có kinh tế cao nên nhiều người chọn canh tác đậu xanh làm một vụ màu để nâng cao kinh tế trên đất trồng lúa, ví dụ như tỉnh Cà Mau. Để làm được điều này thì bạn cần chú ý những kỹ thuật sau.
Trên thị trường có nhiều giống đậu xanh cho năng suất cao, chất lượng tốt, mà còn chống chịu sâu bệnh khá. Thậm chí còn có thể thích nghi được với nhiều điều kiện khác nhau. Dưới đây là những giống có khả năng như trên.
Giống V87-13
Mỗi cây khi chăm sóc tốt có thể đạt chiều cao chừng 60cm. Cây đẻ nhánh phân cành tốt mà khả năng ra lá cũng cao. Sau khi thu hoạch bạn cần bổ sung thêm dưỡng chất cho cây đầy đủ để đợt sau cây cho năng suất tương đương đợt một hoặc đạt chừng 60% năng suất đợt 1.
Theo tính toán 1 ha có thể cho 1,2 tấn hạt, vùng nào chăm sóc tốt thì có thể đạt tới 2 tấn. Cây này có khả năng chống chịu sâu bệnh như đốm lá hay khảm vàng ở mức trung bình mà thôi.
Giống HL89E3
Ưu điểm nổi bật của giống này là có khả năng thích nghi trên nhiều nền đất khác nhau nên được trồng nhiều. Các hạt nằm gọn trong quả hình bầu dục, màu xanh hơi vàng bóng.
Theo ước tính 1000 hạt có thể nặng đến 53g. Ngoài ra dù có gặp mưa hay phơi không kịp thì hạt không bị chuyển màu.
Giống 91-15
Chiều cao của giống này cũng tương đối cao so với các giống khác khi có thể đạt tới chừng 65cm. Đây là giống phơi bông nên việc ngăn ngừa và điều trị sâu bệnh tương đối dễ dàng.
Hạt hình trụ xanh mỡ bóng, đợt đầu có thể thu được chừng 70 đến 80% năng suất của cây. Giống này chịu các bệnh thường gặp như đốm lá hay khảm vàng không cao lắm.
Giống V94-208
Đây là giống được đánh giá rất cao bởi năng suất cao, thường 1ha cho khoảng 1 tấn rưỡi thành quả, thậm chí có nơi đạt tới 2,8 tấn. Giống này có đặc điểm nổi bật là chiều cao cây đạt 75cm, lá to bản, thân to, bông nổi trên mặt lá, hạt đậu xanh to mẩy, xanh đậm và trơn bóng.
Nhược điểm của chúng là hạt không nằm gọn trong trái nên nếu điều kiện không tốt hạt cũng sẽ không còn đều nữa. Ngoài ra nếu khi thu hoạch gặp trời mưa hay phơi chưa kịp khô thì nó cũng dễ chuyển màu xấu hơn, như vậy rất dễ bị mối mọt.
Hơn nữa giống này chịu bệnh không thực sự tốt nên người ta chỉ gieo vào vụ đông xuân thôi.
Hướng dẫn chăm sóc
Vì cùng là cây họ đậu nên đất trồng cho cây cần đảm bảo tơi xốp, thoát nước tốt, vì vậy cần cày bừa kĩ càng, không để lại cỏ dại. Sau đó làm luống và rãnh thoát nước để tránh ngập úng cho cây.
So với các loại hạt khác thì hạt đậu xanh nảy mầm khỏe và đồng đều nên người ta hay dùng cách gieo hạt, miễn sao bạn chú ý nhiệt độ và độ ẩm bên ngoài là được. Để hạt nảy mầm đều và tốt nên duy trì nhiệt độ ở mức 30 đến 32 độ và độ ẩm khoảng 75%.
Gieo hạt đậu xanh dùng cách gieo sạ hàng hay hốc đều được. Theo tính toán thì 1 ha dùng khoảng 15 đến 16 cân hạt.
Việc bón phân và chăm sóc cho cây không quá cầu kỳ. Nhu cầu phân bón cho cây phân bổ tương đối đều, với chừng kali 50%, đám 40% và lân 60%. Nghĩa là khoảng 90 cân cho mỗi loại ure và kali và 300 cân super lân.
Số phân này chia thành 3 lần để bón cho cây. Lần đầu bón trước khi trồng gọi là bón lót, bón hết lân và giữ lại ⅔ đạm và ⅔ kali.
Lần 2 tiến hành bón thúc khi cây đã có 3 lá cứng thật, bón một nửa số ure và kali còn lại. Sau khi gieo chừng 1 tháng thì bón lần cuối bằng toàn bộ số phân còn lại, đồng thời vun gốc và làm cỏ cho cây.
Khi nào thấy trái đậu xanh từ màu xanh ậm ngả sang đen cũng là lúc có thể thu hoạch được. Thu hoạch lúc nào phơi khô lúc đấy sau đó mới tách hạt ra. (nguồn : higlumcom)
Kết luận
Thực ra cách trồng cây đậu xanh không hề khó khăn lắm. Ngược lại bạn có thể trồng chúng trên nhiều loại đất khác nhau mà vẫn cho thu hoạch năng suất cao.
Chúng mình hi vọng với bài viết này, các bạn sẽ biết được cách trồng cây để cho năng suất cao, đồng thời chăm sóc chúng thật tốt để thành phẩm thu được đạt chất lượng tốt nhất. Chúc các bạn có những thửa ruộng đậu xanh tươi tốt.