Bồ công anh là loài ra rất phổ biến trong đời sống thường ngày. Hoa bồ công anh mặc dù không lộng lẫy hay ngát hương như hoa lan, hoa hồng nhưng vẻ đẹp giản dị, trong sáng và thơ ngây của loài hoa này lại khiến nó trở nên đặc biệt.
Hoa bồ công anh thường mọc hoang ở nhiều khu vườn và cánh đồng.
Nhiều người không biết rằng, từ xa xưa hoa bồ công anh được sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Hoa bồ công anh hiệu quả trong việc chữa nhiều căn bệnh như mụn nhọt, rắn cắn, viêm kết mạc, đau dạ dày, táo bón, viêm ruột thừa, viêm gan cấp tình, lở loét lâu ngày…
Bên cạnh đó loài hoa này còn được biết đến với công dụng thông tắc tia sữa ở các bà mẹ đang cho con bú. Cùng #higlumcom tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Table of Contents
Tìm hiểu về đặc điểm cây bồ công anh
Bồ công anh mọc rất phổ biến ở các quốc gia Châu Á, trong đó có Việt Nam. Tên khoa học của loài cây này là Lactuca indica L. Ở nước ta, loài cây này còn được gọi với nhiều cái tên khác như bồ cóc, diếp hoang, diếp dạ, mót mét, diếp trời, mũi mác, rau mũi cày…
Cây bồ công anh có mấy loại ? Phân biệt bồ công anh
Ở Việt Nam, bồ công anh không chỉ có 1 mà mà có tới 3 màu: bồ công anh màu vàng, bồ công anh màu tím, nhưng phổ biến nhất vẫn là bồ công anh màu trắng. Bên cạnh đó, còn có nhiều giống cây bồ công anh khác như bồ công anh chỉ thiên, bồ công anh Trung Quốc…
Giống bồ công anh Trung Hoa
Ở nước ta, giống bồ công anh Trung Quốc mọc phổ biến nhất. Nó thuộc họ Cúc (Asteraceae), thuộc Chi Chi Taraxacum G. H. Weber ex Wigg. Tên tiếng anh của giống bồ công anh này là Taraxacum officinale F. H. Wigg. Dân gian thường gọi nó với một cái tên phổ biến hơn là bồ công anh lùn.
Giống bồ công anh này không có ai trồng mà mọc hoang nhiều nơi, có những điểm điểm bồ công anh mọc thành một thảm hoa lớn lấp lánh dưới ánh mặt trời như những bông tuyết rất đẹp. Khoa học hiện đại ngày nay đã chứng minh tác dụng chữa bệnh của loài cây này.
Hoa bồ công anh lùn có một số đặc điểm dễ nhận diện như: thân cây ngắn, chiều cao trung bình của cây khoảng 40 – 60 cm. Lá mọc trực tiếp từ rễ lên thay vì từ thân. Lá thuộc kiểu lá đơn, mọc chụm ở gốc giống hình hoa thị. Lá cá màu xanh lục, mặt dưới nhạt màu hơn mọc trên. Ở phần giữa chụm các lá mọc thẳng đứng còn ở rìa ngoài thì cong rủ xuống.
Kích thước lá khá lớn so với các loài cây cỏ khác. Chiều rộng của lá khoảng 4 – 6cm và chiều dài khoảng 15 – 30 cm. Phần cuống lá dẹp mặt trên phẳng, ở mép có răng cưa không đều như bị xé rách.
Rễ của cây bồng công anh lùn hình trụ, mọc sâu dưới lòng đất. Hoa sau khi nở sẽ kết hạt. Quả của cây bồ công anh màu nâu đen, chiều dài chưa đến 0,5cm, hình bầu dục thôn hẹp. Lá, thân, rễ và hoa bồ công anh đều có tác dụng chữa bệnh nên khi thu hoạch người ta thường nhổ cả cây.
Bồ công anh ta (Việt Nam)
Giống bồ công anh ta có tên khoa học là Lactuca indica. Nó thuộc chi rau diếp (Lactuca) và họ cúc (Asteraceae). Bồ công anh ta mọc hoang ở nhiều nơi trên nước ta, tập trung nhiều nhất ở khu vực các tỉnh phía bắc và Bắc Trung Bộ. Bên cạnh cái tên bồ công anh ta, người ta còn gọi bằng nhiều cái tên khác như diếp trời, diếp dại, mũi mác, diếp hoang, bồ cóc, mũi cày…
Chiều cao của loài bồ công anh này trung bình từ 60 – 100cm. Lá mỏng, không phẳng phiu mà nhăn nheo và gần như không có cuống. Lá bồ công anh ta hình mũi mác, mặt dưới màu nâu nhạt còn mặt trên đậm hơn, màu nâu sẫm.
Phần mép lá có răng cửa thưa. Thân cây bồ công anh thẳng, có mấu mang lá và đường kính thân cây khoảng 2mm. Lá và cành là bộ phận được dùng chủ yếu và thường được thu hoạch và tháng 5 – tháng 7.
Bồ công anh chỉ thiên
Tên khoa học của bồ công anh chỉ thiên là Elephantopus scarber L. Nó cũng thuộc họ Cúc (Asteraceae) như các loài bồ công anh khác nhưng không có tác dụng trị bệnh. Dân gian thường gọi nó bằng những cái tên khác như cỏ lưỡi chó, cỏ lưỡi mèo hay cây thổi lửa. Người dân tộc Tày gọi bồ công anh chỉ thiên là nhả đản.
Người dân tộc Thái gọi nó là co tát nai. Một số thầy thuốc gọi nó là thiền hồ nam. Còn ở Trung Quốc người ta gọi bồ công anh chỉ thiên là thiên giới thái, xuy hỏa căn hay khổ địa đàng…Loài cây này phân bố rộng rãi ở khu vực phía nam.
Cả bồ công anh Trung Hoa, bồ công anh ta, bồ công anh chỉ thiên đều sử dụng được làm trà, rau ăn hay thuốc chữa bệnh nhưng đặc điểm dược tính của mỗi loại bồ công anh lại khác nhau.
Do đó bạn nên cẩn trọng và tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để chữa bệnh. Hiện nay chỉ có loại bồ công anh lùn đã được nghiên cứu và chứng minh tác dụng chữa bệnh.
Xem thêm:
- Hướng dẫn trồng rau thủy canh
- Cách trồng mít thái siêu sớm
- Cây nguyệt quế có tác dụng gì?
Ý nghĩa của loài hoa bồ công anh là gì?
Bồ công anh mặc dù có vẻ ngoài giản dị, không quá nổi bật giữa muôn vàn các loài hoa lộng lẫy sắc hương khác nhưng nó là một loài hoa chứa đựng nhiều ý nghĩa.
Trong tình yêu, bồ công anh được biết đến là biểu tượng của tình yêu trong sáng, ngây thơ và thuần khiết của những người trẻ tuổi. Rất nhiều bức thư tình đẹp, bộ phim tình yêu học trò hay và cảm động được viết lên từ cảm hứng về loài hoa này.
Trong cuộc sống: Bồ công anh là loài hoa tượng trưng cho những ước mơ và khát vọng được vươn cao, bay xa. Bồ công anh mong manh, gặp gió sẽ phát tán những bông hoa nhỏ xinh quay vòng bay đi khắp nơi tạo nên một viễn cảnh thật đẹp và sinh động.
Bồ công anh dùng để làm gì? Tác dụng của bồ công anh
Bồ công anh có nhiều tác dụng trong đời sống. Từ ngày xưa người ta đã biết dùng giống bồ công anh lùn hay còn gọi là bồ công anh Trung Quốc để chữa bệnh. Giống bồ công anh này mọc nhiều ở nước ta, tập trung chủ yếu ở các vùng núi cao. Nhiều nơi người ta còn trồng loài cây này để lấy dược liệu làm thuốc.
Theo kết của nghiên cứu và phân tích của các nhà khoa học, thành phần dinh dưỡng có trong bồ công anh cao hơn hẳn các loại rau như rau diếp, rau dền và các loại rau thơm. Trong bồ công anh chứa rất nhiều vitamin như vitamin A, vitamin B, vitamin C.
Ngoài ra còn chứa nhiều loại chất khoáng như magie, sắt, sodium và các loại chất béo và tinh bột có lợi. Do đó loại cây này được nhiều thầy thuốc sử dụng để điều trị và phòng ngừa nhiều căn bệnh.
Một số công dụng nổi tiếng của bồ công anh có thể kể đến như: chữa đau nhức cơ, đau nhức xương khớp, giảm đau bụng, ợ hơi, chán ăn, xóa mờ các vết chàm, bầm tím. Bên cạnh đó, bồ công anh còn được dùng để tăng tính nhuận trường, lợi tiểu, giúp đại tiện dễ dàng hơn.
Không chỉ vậy, nhiều người còn dùng bồ công anh để điều trị các chứng viêm, đặc biệt là bệnh viêm nhiễm lan truyền và cả ung thư. Nghiên cứu cho thấy trong bồ công anh có chứa thành phần polysaccharides – một loại chất có tác dụng ngăn ngừa bệnh ung thư vú hiệu quả ở nữ giới. Hiện nay rễ cây bồ công anh xuất hiện trong một số loại thuốc điều trị bệnh ung thư vú.
Bồ công anh giúp thanh lọc gan
Gan là bộ phận quan trọng nhưng lại dễ bị tổn thương trong cơ thể. Một trong số những chức năng chính của gan là sản xuất mật giúp các enzyme phân tách chất béo trong cơ thể thành các axit béo, lọc máu và hóa giải các chất độc trong máu.
Bên cạnh đó gan còn có chức năng phân tách và dự trữ các axit amino, dự trữ glucose, tổng hợp cholesterol và chất béo trong cơ thể và chuyển hóa thành các chất có lợi, giúp cho các cơ quan bên trong cơ thể hoạt động bình thường. Bên cạnh đó, các vitamin và chất dinh dưỡng có trong bồ công anh giúp thải độc gan và bảo vệ gan khỏi các tác động xấu.
Bồ công anh có khả năng duy trì lượng mặt phù hợp nên nó giúp cho hệ tiêu hóa của bạn hoạt động khỏe mạnh. Bên cạnh đó với hàm lượng vitamin C dồi dào, bồ công anh có tác dụng giảm sưng, giúp cơ thể hấp thụ chất khoáng tốt hơn và ngăn ngừa sự phát triển của một số loại bệnh tật.
Giúp bổ sung vitamin K
Vitamin K là loại vitamin đóng vai trò quan trọng đối với tim mạch và xương khớp, nó có chức năng chính là hòa tan các chất béo cần thiết. Bồ công anh là nguồn cung cấp vitamin K rất dồi dào. Nghiên cứu cho thấy, bồ công anh có thể cung cấp tới 500% giá trị vitamin K hằng ngày cho cơ thể.
Chính vì nó được coi là loại dược liệu có tác dụng bổ sung vitamin K nhanh chóng và hiệu quả. Không những vậy, vitamin K còn cung cấp chất khoáng giúp xương luôn khỏe mạnh và phòng chống chứng đông máu. Vitamin K rất hiệu quả để duy trì hoạt
Vitamin K rất cần thiết để cải thiện chức năng của xương, giúp xương luôn khỏe mạnh và hạn chế nguy cơ gãy xương. Loại vitamin này đặc biệt tốt với phụ nữ sau mãn kinh và bị loãng xương.
Vitamin K có khả năng đông máu nên nó cũng có ích cho phụ nữ ở thời kỳ kinh nghiệp. Thời gian gần đây vitamin được nghiên cứu công dụng chữa trị ung thư và có kết quả rất khả quan. Vitamin K giúp điều trị ung thư tự nhiên, phòng ngừa và làm giảm nguy cơ ung thư dạ dày, tuyến tiền liệt, kết tràng…
Một nghiên cứu thực hiện vào năm 2014 với sự tham gia của hơn 7000 cho thấy vitamin K giúp giảm nguy cơ và khả năng tử vong do bệnh tim mạch.
Rất tốt cho xương
Kết quả phân tích cho thấy, bồ công anh có thể cung cấp tới 10% giá trị canxi hằng ngày cho cơ thể. Canxi có trong cấu trúc xương và răng, giúp xương và răng luôn chắc khỏe. Chất khoáng này đóng vai trò dẫn truyền thần kinh, điều tiết hormone và co thắt cơ, đông máu.
Uống trà hay ăn lá cây bồ công anh rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa sâu răng, co thắt cơ, thiếu canxi và phòng ngừa bệnh huyết áp cao.
Trị nhiễm trùng da
Các vết cắt hay tổn thương ngoài da nếu không xử lý kịp thời sẽ gây nhiễm trùng và thậm chí là những biến chứng nghiêm trọng. Chính vì vậy phản ứng đầu tiên khi da bị tổn thương chính là xử lý khử trùng để chống nhiễm trùng da.
Bồ công anh được biết đến là loại dược liệu chống nhiễm trùng da hiệu quả. Phần sáp lỏng thân cây bồ công anh tiết ra có khả năng kháng khuẩn, sát trùng rất hiệu quả.
Bên cạnh đó chứng ngứa hay kích thích da do chàm, vảy nến, nhiễm trùng da hay bệnh ecpet mảng tròn.
Tốt cho người tiểu đường
Trà bồ công anh rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường. Nghiên cứu cho thấy trà bồ công anh có tác dụng kích thích quá trình sản sinh lượng insulin trong tủy xương và giữ ổn định lượng đường trong máu ở mức thấp.
Một trong những nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường là tụy không sản sinh đủ lượng insulin cần thiết và các tế bào trong cơ thể không xử lý insulin đúng cách. Không chỉ vậy, khi glucose không được dùng hiệu quả sẽ khiến cho máu bị tích tụ glucose khiến cho lượng đường trong máu tăng cao.
Một trong cách để ngăn chặn và hạn chế những biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường đó là dùng trà bồ công anh.
Bổ sung chất chống oxy hóa
Bồ công anh còn được biết đến là loài thảo dược rất giàu chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa có tác dụng phá bỏ các gốc tự do, ngăn ngừa các tác nhân gây tổn thương tế bào, nhất là tổn thương do quá trình oxy hóa gây ra.
Sự tồn tại của các gốc tự do là tác nhân hình thành nên các tế bào ung thư, gây nguy hiểm cho mô và đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể.
Nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy bồ công anh hiệu quả trong việc đánh bại các gốc tự do gây tổn thương cho tế bào. Nghiên cứu của Đại học Windsor Canada cho thấy rễ của cây bồ công anh chống lại sự phá hủy các gốc tự do, có tác dụng tiêu diệt các loại ung thư khác nhau.
Là nguồn chất xơ dồi dào
Trong bồ công anh chứa rất nhiều chất xơ. Chất xơ đóng vai trò quan trọng với hệ tiêu hóa, giúp thức ăn được vận chuyển tốt hơn, tối ưu quá trình hoạt động, giúp cho hệ tiêu hóa và đường ruột luôn khỏe mạnh.
Chất xơ hiệu quả trong việc ngăn ngừa táo bón. Bên cạnh đó chất xơ hiệu quả trong việc giảm nguy cơ gây béo phì, ngăn ngừa bệnh tim và hội chứng ruột kích thích thường gặp khi hệ tiêu hóa có vấn đề.
Một số nghiên cứu đã thực hiện cho thấy các phản ứng phụ ở phụ nữ mãn kinh hay tiền kinh nguyệt có thể giảm bằng cách bổ sung chất xơ.
Bổ sung vitamin A cho cơ thể
Vitamin A giúp đôi mắt của bạn luôn khỏe mạnh và sáng rõ. Ngoài ra, vitamin A tốt cho da và hệ thần kinh của bạn. Nghiên cứu cho thấy, vitamin A có khả năng chống lại sự phá hủy của các gốc tự do giúp giảm sung và ngăn ngừa ung thư hiệu quả do vitamin A cũng là một chất chống oxy hóa.
Trong một ly trà bồ công anh có chứa tới 100% giá trị vitamin A hằng ngày. Nhờ vậy bạn có thể cải thiện sức khỏe của đôi mắt và ngăn ngừa các dấu hiệu lão hóa hiệu quả. Với phụ nữ có thai, việc bổ sung kịp thời vitamin A rất quan trọng với sức khỏe của mẹ và bé.
Giúp lợi tiểu
Rễ cây bồ công anh hiệu quả trong quá trình thải độc gan, giúp lợi tiểu tự nhiên. Bên cạnh đó bồ công anh còn rất tốt cho hệ miễn dịch, giúp ổn định lượng đường trong máu, ngăn ngừa chứng ợ nóng và các vấn đề tiêu hóa khác.
Theo kết quả nghiên cứu, bồ công anh giúp giảm lượng axit uric, kích quá trình hình thành nước tiểu, phòng chống nhiễm khuẩn đường tiêu hóa và có lợi cho cơ quan sinh sản ở cả nam và nữ.
Bên cạnh đó, sử dụng bồ công anh thường xuyên có khả năng giảm nguy cơ Quá trình bài tiết nước tiểu giúp loại bỏ chất động hại tích tụ ở bàng quang, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Hỗ trợ chống viêm đường tiết niệu
Bên cạnh đó, trà bồ công anh còn được chứng minh công dụng ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu và các chứng rối loạn bàng quang khác. Bên cạnh đó loại thảo dược này cũng có tác dụng giải quyết các vấn đề ở thận và nang trong cơ quan sinh sản.
Để giảm nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ có thể kết hợp bồ công anh với một loại thảo dược có thể là uva ursi. Bài thuốc này hiệu quả nhờ vào tác dụng lợi tiểu chống viêm của bồ công anh và tác dụng tiêu diệt vi khuẩn của thảo dược uva ursi. ( tham khảo thêm tác dụng của cây xương rồng tại đây)
Bồ công anh được chế biến như thế nào?
Bồ công anh được sử dụng rất phổ biến trong cuộc sống thường ngày. Từ ngày xưa người ta đã cắt nhỏ bồ công anh để làm rau thơm, có thể cắt nhuyễn hoặc nấu chín để giảm vị đắng của bồ công anh. Bên cạnh đó còn một cách chế biến bồ công anh khác như:
Dùng hoa hoặc rễ nấu trà
Trà bồ công anh là chế phẩm phổ biến nhất khi nhắc đến bồ công anh. Bạn có thể hãm trà từ hoa hay rễ của cây bồ công anh. Trà bồ công anh rất tốt cho sức khỏe của cả nam và nữ.
Rễ bồ công anh được nướng
Rễ bồ công anh là bộ phận được sử dụng để chữa bệnh. Bạn có thể nướng rễ bồ công anh rồi hãm với nước để uống mỗi sáng thay cho cà phê rất tốt cho sức khỏe. Cách làm cũng rất đơn giản. Bạn rửa sạch rễ bồ công anh rồi cắt nhỏ và nướng trong 2 giờ ở nhiệt độ 300 độ C.
Tiếp đó bạn cho rễ bồ công anh đã nướng vào ấm nước sôi trong 1p phút và có thể thưởng thức.
Rễ bồ công anh có tác dụng giải độc gan và chống viêm rất hiệu quả, ngoài ra còn nâng cao hệ miễn dịch và tiêu hóa của cơ thể.
Nước sốt sử dụng bồ công anh
Bồ công anh kết hợp với ngò tạo thành loại nước sốt thơm ngon. Cả 2 nguyên liệu này đều là những thành phần giàu chất chống oxy hóa, chống gốc tự do, hỗ trợ cơ thể giải độc hiệu quả và có đặc tính kháng siêu vi, bảo vệ cơ thể.
Món salad
Bồ công anh có vị đắng tự nhiên nhưng khi kết hợp với các loại rau củ và nước xốt thì tạo nên món salad rau củ lạ miệng và rất ngon. Bồ công anh kết hợp với bông cải xanh tạo thành món ăn tuyệt vời. Các loại thực phẩm này đều rất giàu vitamin và chất xơ giúp cơ thể của bạn luôn khỏe mạnh.
Là gia vị cho nhiều món ăn
Bồ công anh được chế biến thành gai vị cho nhiều món ăn ngon, trong đó có hải sản và mì ống. Hoa bồ công anh không những tốt cho sức khỏe mà còn có thể dùng để trang trí món ăn, tăng tính thẩm mỹ.
Khi chế biến món cá hồi, bạn có thể cắt nhuyễn bồ công anh trộn với cá. Món ăn này ngon miệng lại cung cấp hàm lượng chất béo omega 3 dồi dào cho cơ thể của bạn.
Một số công thức làm trà bồ công anh ngon (không phải ai cũng biết)
Hoa bồ công anh nấu trà
Nguyên liệu bao gồm
- hoa bồ công anh: 8 bông
- nước sôi: 360ml
- Mật ong hoặc đường
Cách làm trà hoa bồ công anh
– Cho hoa vào ấm nước sôi trong 10 phút
– Thêm mật ong hoặc đường tùy khẩu vị của mình và khuấy đều.
Nấu trà sử dụng rễ bồ công anh
Nguyên liệu bao gồm
- Rễ bồ công anh khô: 30g
- gừng thái lát: 5g
- thảo quả: 1 hạt
- nước: 360 ml
- Mật ong hoặc đường
Cách thực hiện
– Đun sôi bồ công anh, thảo quả và gừng
– Lọc lấy nước trong, thêm mật ong hoặc đường tùy theo khẩu vị.
Lời kết
Bồ công anh là một loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên bạn vẫn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi có ý định sử dụng loại thảo dược này để chữa bệnh. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm cách trồng rau tại nhà trong bài viết này.
Link tham khảo: